„Ktoś tutaj był i był, a potem nagle zniknął...”* Historia wspólnoty żydowskiej w Sopocie

Synagoga sopocka, ok. 1916 r.
Synagoga sopocka, ok. 1916 r. Fot. materiały prasowe Muzeum Sopotu

Rok 1968 na świecie upłynął pod znakiem niepokojów społecznych i wzrastającej przemocy. Protesty w Paryżu, wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji to tylko przykłady radykalizacji działań. Dla Polski to przede wszystkim wydarzenia marcowe – demonstracje studentów, aresztowania, antyżydowska nagonka i wreszcie przymusowy wyjazd Polaków żydowskiego pochodzenia z kraju.

Dla Sopotu znaczenie 2018 r. jest podwójne: nie tylko obchodzimy 50. rocznicę Marca i przypominamy historię mieszkańców, którzy musieli wyjechać, ale również 80. rocznicę spalenia miejscowej synagogi.

Muzeum Sopotu, przy wsparciu Urzędu Miasta Sopotu, przygotowało specjalny program poświęcony losom lokalnej społeczności żydowskiej. Od marca do listopada odbędzie się wiele wydarzeń: uczczenie pamięci bohaterów powstania w getcie warszawskim (19.04), projekcje filmów „Dworzec Gdański” (23.03) i „Marcowe migdały” (29.03), wykłady, m.in. prof. dra hab. Jacka Tebinki „Międzynarodowy kontekst Marca’68 w Polsce” (15.03). W ramach projektu naukowo-badawczego „Sopocianie” odbędą się spotkania poświęcone losom osób żydowskiego pochodzenia mieszkających w mieście na przestrzeni lat. Przybliżona zostanie historia zarówno przedwojennych mieszkańców, jak i emigrantów marcowych.

Wyjątkowym punktem programu będzie premierowy pokaz filmu dokumentalnego „Piszę do ciebie, kochanie” w reż. Magdaleny Szymków, pokazujący równolegle dziejące się wydarzenia: inwazję wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji i VIII Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie. Dokument jest częścią długometrażowego filmu „Okupacja 1968 r.”

Na jesień planowana jest wystawa prezentująca historię sopockiej wspólnoty żydowskiej od końca XIX w. po 1968 r. (7.09). Wystawa powstaje we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Instytutem Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem oraz przy wsparciu osób prywatnych. W ramach wystawy odbędą się m.in. spacery „Śladami sopockich Żydów” (od lata) i prelekcje historyczne.

* Tytuł pochodzi z wiersza Wisławy Szymborskiej                                 

źródło: Sopot.pl